Trước tiên, cho phép tôi, trong không khí buổi lễ kỷ niệm long trọng này thay mặt Hội KHKT Lạnh và Điều hoà không khí Việt nam được gửi những lời chúc mừng chân thành, tốt đẹp và trân trọng nhất tới Viện KH&CN Nhiệt - Lạnh, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội nhân dịp kỉ niệm 50 năm đào tạo chuyên ngành Nhiệt-lạnh và Viện tròn 10 tuổi. Với những mốc thời gian quan trọng này, Hội Lạnh và ĐHKK Việt nam xin chúc các thầy giáo, cô giáo, cán bộ của Viện, các em sinh viên ngành Nhiệt- Lạnh trường Đại học Bách khoa Hà Nội luôn đạt những thành tích ngày càng to lớn hơn trong sự nghiệp của mình - giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học, tập thể Viện ngày càng có uy tín lớn hơn và vai trò quan trọng hơn trong lĩnh vực giáo dục đào tạo nói riêng và trong sự góp phần phát triển đất nước nói chung.
Hiện nay Năng lượng là một vấn đề thời đại rất lớn có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển bền vững của thế giới và sự sinh tồn của nhân loại. Xét trên toàn cầu cũng như ở từng nước, dù ở trình độ phát triển nào thì an ninh năng lượng cũng như an ninh lương thực đang là những quốc sách quan trọng nhất của mọi quốc gia. Tiết kiệm và sử dụng hợp lý các dạng năng lượng đang có ý nghĩa sống còn xét trên hiệu quả phát triển kinh tế cũng như trong quan hệ tương tác giữa tiếp tục tăng trưởng và bảo vệ môi trường sinh thái, với sự sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Trong bối cảnh đó ngành học Nhiệt-Lạnh là hết sức quan trọng. Với lực lượng cán bộ kỹ thuật chuyên ngành đã được đào tạo 50 năm qua, công nghệ nhiệt-lạnh và các ngành liên quan ở Việt Nam đã có một đội ngũ đông đảo, không những đã góp phần đáng kể giải quyết các vấn đề phát triển trong các giai đoạn xây dựng đất nước vừa qua, hội nhập thành công, tiếp cận và bắt kịp các giải pháp kỹ thuật và công nghệ mới và tiên tiến, phục vụ phát triển đất nước, mà còn là tiềm năng con người quý báu hiện nay để giải quyết các vấn đề có tầm thời đại trong sự nghiệp công nghiệp hoá và hiện đại hoá nên kinh tế Việt Nam.
Lạnh và điều hoà không khí nước ta những thập kỷ vừa qua đã có bước phát triển đáng kể. Trong thực phẩm, lĩnh vực này từ chỗ chủ yếu làm phương pháp bảo quản đã trở thành công nghệ sản xuất thực thụ. Tỷ trọng thực phẩm được sản xuất ở dạng lạnh đông và sử dụng các kỹ thuật làm lạnh ngày một lớn, công nghiệp cấp đông luôn được đổi mới nên cũng luôn thích ứng với đòi hỏi mọi mặt của người tiêu dùng và là hình thức sản phẩm chủ yếu hiện nay trước khi đến mọi gia đình. Cũng chính vì thế các kho lạnh ngày một lớn hơn, từ chỗ vài trăm tấn 50 năm trước đây, giờ có thể tăng lên và đã có các kho hàng chục ngàn tấn với thiết kế và thao tác hiện đại. Cũng chính vì thế điểm đến của chuỗi sản phẩm thực phẩm trong xã hội là các tủ lạnh mà hầu hết các gia đình thành thị đều có.
Tuy nhiên, để có được thực phẩm, công nghệ lạnh không chỉ có mặt ở khâu chế biến và bảo quản mà cả khâu khác, kể cả việc sản xuất ra con giống, khi sản xuất đòi hỏi ở nhiệt độ thấp hơn môi trường. Ở nước ta việc cho sinh sản nhân tạo một số loài thuỷ sản dùng các trang bị hạ nhiệt độ cũng đã không hiếm gặp.
Chính vì vậy lực lượng cán bộ kỹ thuật lạnh thu hút vào công nghiệp thực phẩm ngày càng đông đảo, trình độ chuyên môn của cán bộ và tay nghề công nhân so với trước đây cao hơn nhiều. Mức độ hiện đại của trang thiết bị được nâng cao và đạt trình độ tiên tiến.
Với hết thảy các ngành công nghiệp khác, có thể nói một câu rằng: Khi trình độ công nghệ càng cao thì càng đòi hỏi khắt khe về nhiệt độ, độ ẩm, độ sạch của không khí do vậy mà lạnh và điều hoà không khí là không thể thiếu được.
Trong cuộc sống hàng ngày, với sinh hoạt được cải thiện đáng kể và đi cùng với quá trình đô thị hoá hiện nay nhu cầu điều hoà không khí gần như bùng nổ trong những năm qua, đáp ứng các yêu cầu công sở, sinh hoạt, mở mang du lịch...Từ những máy điều hoà đơn chiếc nhỏ lẻ, nay đã có những hệ thống điều hoà hiện đại với quy mô ngày một lớn.
Đi cùng với những thành tựu như vậy, chúng ta ngày càng có nguồn nhân lực dồi dào hơn đáp ứng cho sự phát triển đó. Một đội ngũ các nhà khoa học, các thầy giáo nhiều thế hệ, các kỹ sư, các nhà doanh nghiệp, kể cả các nhà doanh nghiệp tầm cỡ trong tư vấn, thiết kế, lắp đặt, cung ứng trang thiết bị trải khắp Bắc Trung Nam. Điều đó đã tạo điều kiện để Hội KHKT Lạnh và ĐHKK chúng tôi ra đời và hoạt động. Chúng tôi vui mừng thấy rằng Viện Nhiệt - Lạnh cũng là thành viên tập thể và tham gia tích cực vào công việc của Hội chúng tôi. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn Viện về sự nhiệt thành tham gia đó.
Đi đôi với tiềm năng phát triển còn rất lớn, vấn đề đặt ra cho lĩnh vực Lạnh và ĐHKK cũng không nhỏ khi tiêu hao năng lượng hiện nay cho lĩnh vực này đang ở mức khá lớn và ngày một lớn hơn, hạn chế không nhỏ hiệu quả các ngành sản xuất liên quan, ảnh hưởng đến an ninh năng lượng và đặc biệt tạo mối lo không nhỏ về môi trường (xét theo tổng thể cũng như từng nơi, từng việc riêng rẽ). Đây là vấn đề trọng tâm mà Hội chúng tôi đang quan tâm, ghi rõ trong Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ II vừa qua.
Riêng ở khía cạnh môi trường, nhiều người biết rằng Cơ cấu lại nền kinh tế toàn cầu phù hợp với các nguyên tắc sinh thái đang là xu hướng bắt buộc hiện nay. Có thể nói thực chất của quá trình cơ cấu lại đó chính là cuộc cách mạng môi trường. Nó có thể sánh với cuộc cách mạng Nông nghiệp diễn ra hàng nhiều nghìn năm, cuộc cách mạng Công nghiệp diễn ra trong vài thế kỷ, nhưng nó phải nén lại thực hiện trong một số thập kỷ. Nó cũng giống như hai cuộc cách mạng trước ở quy mô tác động toàn thế giới, nhưng nó khác ở chỗ: không chỉ dựa vào các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến, mà công nghệ tiên tiến đó phải thân thiện môi trường. Những điều này tưởng như chung chung, nhưng tính theo thời hạn đo bằng thập kỷ thì đây là những vấn đề cụ thể và cần kíp. Nó phải bắt đầu từ con người và từ thể chế mới có thể làm nổi. Đào tạo và mở rộng các hoạt động xã hội hoá hợp lý sẽ hữu ích nhất cho việc này.
Rõ ràng đây là một thách thức lớn mà công tác đào tạo, trong đó có Viện sẽ đi trước và đi nhanh để chúng ta có nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu mới đó.
Trong dịp này, Hội KHKT Lạnh và ĐHKK Việt Nam thấy rằng:
- Chương trình đào tạo nâng cao nguồn nhân lực cũng như các chương trình khoa học công nghệ liên quan lĩnh vực này cần có sự đổi mới rõ rệt đáp ứng không những việc sử dụng các công nghệ tiên tiến mà còn phải tạo ra được sự chuyển biến trong thực hiện sự chuyển biến nêu trên về nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và phát triển thân thiện môi trường.
- Đồng bộ hoá các phương diện pháp chế để thực hiện được trong xã hội định hướng nêu trên, đồng thời tạo sự bình đẳng đối với các cá nhân và tổ chức trong tiếp cận tham gia các chương trình khoa học, dự án đầu tư, tư vấn, thiết kế trong ngành Lạnh và ĐHKK nước ta.
Viện đã có chặng đường 10 năm phấn đấu trưởng thành vừa qua, chúng tôi tin tưởng rằng thời kỳ tới với những đặc điểm và thách thức nêu trên Viện sẽ có vai trò và vị trí xứng đáng trong thời kỳ phát triển mới.
Xin cảm ơn và xin chúc các thầy giáo, cô giáo, sinh viên nhà trường và quý vị đại biểu mạnh khoẻ, hạnh phúc và thành đạt.